Một chi tiết quan trọng trên xe máy mà mọi tay lái cần chú ý đó chính là giảm xóc xe máy, hay còn được biết đến với tên gọi phuộc nhún, phuộc xe máy. Với nhiệm vụ đảm nhận việc giảm rung chấn, nó trở thành một mảnh ghép không thể thiếu giúp cho người lái xe cảm thấy thoải mái và êm ái hơn khi di chuyển trên những con đường xấu, hay phải vượt qua những vật cản như ổ gà.
Giảm xóc xe máy là gì?
Giảm xóc xe máy là hệ thống cơ khí được lắp đặt trên phuộc nhún của xe máy, nhằm giảm bớt các va chạm và rung lắc khi di chuyển trên đường. Hệ thống giảm xóc xe máy giúp tăng độ ổn định, giảm độ rung và ảnh hưởng đến độ bền của các bộ phận khác trên xe, đồng thời cải thiện trải nghiệm lái xe của người lái.
Bạn đang xem: Tìm hiểu về Giảm Xóc Xe Máy – Phuộc Xe Máy | Top 7 Điều Cần Biết
Cấu tạo của phuộc xe máy
Mỗi hãng sản xuất xe máy đều có cách thiết kế riêng cho bộ phận phuộc hơi của xe, vì vậy cấu tạo của giảm xóc xe máy có thể khác nhau tùy thuộc vào từng nhà sản xuất. Tuy nhiên, nhìn chung, bộ phận này được cấu tạo từ nhiều bộ phận khác nhau, bao gồm lò xo, ty phuộc, cao su bảo vệ ty phuộc, ống phuộc và dầu giảm chấn.
Mỗi bộ phận này đóng vai trò quan trọng trong việc giảm rung chấn cho xe, giúp người lái cảm thấy thoải mái hơn khi di chuyển trên đường.
Cơ chế hoạt động của giảm xóc
Với mỗi loại xe máy, nguyên lý hoạt động của bộ phận phuộc hơi sẽ khác nhau tùy thuộc vào từng hãng sản xuất. Tuy nhiên, cơ bản, để giảm xóc cho xe máy, bộ phận phuộc hơi được cấu tạo từ rất nhiều bộ phận, bao gồm lò xo, ty phuộc, cao su bảo vệ ty phuộc, ống phuộc và dầu giảm chấn.
Để hiểu rõ hơn về nguyên lý hoạt động của phuộc trước xe máy, ta cần tìm hiểu về cách áp suất bên trong ty phuộc được tạo ra. Khi xe đi qua những vật cản như gờ, ổ gà,…, phản lực từ mặt đường sẽ tác động lên piston gắn cố định vào bánh xe trước. Piston này sẽ đẩy dầu lên phía trên, từ đó thay đổi áp suất bên trong ty phuộc kín. Sau đó, lượng dầu sẽ thoát ra các lỗ nhỏ trên piston và tác dụng biến thiên áp suất. Phần ty phuộc gắn cố định với chạc ba ở đầu xe sẽ chuyển động theo đó, giúp giảm chấn cho xe.
Sau khi xung lực qua đi, lò xo bên trong ty phuộc sẽ đẩy ty phuộc trở lại trạng thái ban đầu khi xe đi trên đường thẳng. Ngoài chức năng trợ lực thêm trong quá trình giảm chấn, phần ty phuộc gắn với đầu xe cũng là bộ phận chuyển động. Tuy nhiên, đây lại là điểm khác biệt so với phuộc giảm chấn hành trình ngược Upside Down (USD), mặc dù nguyên lý hoạt động vẫn giống nhau.
Việc chọn một bộ phuộc chất lượng tốt sẽ phụ thuộc vào nhiều tiêu chí khác nhau, như hấp thu tốt xung lực, cảm giác dằn, xóc hạn chế nhiều nhất có thể, hay phuộc xe đàn hồi không “gắt”. Khi xe bị phanh gấp ở tốc độ dưới 70 km/h, lực quán tính dồn vào bánh trước.
Lực ma sát của bố thắng và vỏ xe tiếp xúc với mặt đường sẽ phân tán lực quán tính, giúp giảm tốc độ của xe một cách nhanh chóng và an toàn. Tuy nhiên, việc hư hỏng trên phuộc giảm chấn có thể ảnh hưởng đến khả năng giảm chấn của xe, gây ra sự rung lắc và không ổn định khi lái xe trên đường.
Các loại giảm xóc phổ biến trên xe máy
Có rất nhiều loại phuộc được sử dụng trên các loại xe hiện nay, tùy thuộc vào mục đích sử dụng và điều kiện địa hình, có thể điểm qua như sau:
-
Phuộc lồng: Được ưa chuộng bởi tính dễ lắp ráp, nhẹ và có thể căn chỉnh theo yêu cầu. Tuy nhiên, nếu phuộc lồng trải qua va chạm mạnh, lực nén có thể làm cong ty và dẫn đến dầu thủy lực trong ống phuộc bị chảy, gây ảnh hưởng đến hiệu suất của phuộc.
-
Phuộc giò gà: Sử dụng chảng ba và thanh nối để giảm xóc, có thể được sử dụng trên nhiều loại xe khác nhau.
-
Phuộc nhíp: Sử dụng hệ thống nhún đàn hồi, lá nhíp sắt. Có độ bền cao, giá rẻ và dễ thay thế và sửa chữa.
-
Xem thêm : Thay Lốp Xe Máy Giá Bao Nhiêu? Những Điều Cần Biết
Phuộc lò xo: Thiết kế đặt lò xo và ống ty trong vỏ phuộc. Có hiệu quả cao, giá rẻ và dễ dàng nhận biết khi gặp sự cố.
-
Phuộc tay đòn xa: Thiết kế tinh tế và gắn liền với sườn xe. Hệ thống nhún được đặt trên cánh tay đòn nhằm giảm tối đa dằn xóc cho người lái.
-
Phuộc tay đòi đôi: Bộ giảm xóc gắn trực tiếp vào càng trước xe bằng hai tay đòn. Hỗ trợ cho người lái cảm giác êm ái.
-
Phuộc hành trình ngược: Thiết kế phần trụ nằm phía trên, siết chặt vào chảng ba với ống phuộc và cố định vào lốp trước. Giảm chấn hiệu quả, bền bỉ nhưng có thể dễ bị rò rỉ dầu thủy lực và vỡ ống chứa dầu trong ống ra ron.
Vai trò của Phuộc Xe Máy với sự an toàn của xe
Phuộc trước là một phần quan trọng của hệ thống giảm chấn trên xe. Khi xe qua các ổ gà hoặc gờ giảm tốc, bánh trước sẽ nẩy lên và tác động lên phuộc trước. Chức năng của phuộc là hấp thụ và triệt tiêu lực tác động, ngăn không cho lực này truyền lên tay lái và ảnh hưởng đến người điều khiển. Phuộc trước đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tính êm dịu khi vận hành xe.
Tuy nhiên, phuộc cũng ảnh hưởng đến tính năng vận hành của xe. Nếu phuộc quá cứng, khi qua các ổ gà hoặc gờ giảm tốc, hành trình nhún của phuộc sẽ ngắn hơn bình thường. Điều này gây ra tình trạng lực nẩy lên của bánh xe không được hấp thụ hết, lực này sẽ truyền lên tay lái và gây mệt mỏi cho người điều khiển. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do lò xo phuộc quá cứng, nhớt phuộc quá đặc hoặc quá nhiều nhớt.
Nếu phuộc quá mềm, khả năng chịu lực ép của phuộc sẽ giảm, khi ngồi lên xe, phuộc sẽ bị ép lại một phần. Khi nhún, chỉ cần một lực tác động nhẹ lên bánh xe cũng đủ để làm phuộc nhún hết hành trình và lực tác động cũng sẽ truyền trực tiếp lên người lái. Bên cạnh đó, phuộc quá mềm còn gây ra tiếng kêu rất lớn do ti phuộc đập vào ống phuộc. Nguyên nhân của tình trạng này có thể kể đến như phuộc hết dầu, lò xo phuộc bị nhão, nhớt phuộc quá loãng, hạ ti phuộc quá thấp.
Nếu phuộc nhún không đều, một bên phuộc cứng hơn bên còn lại, khi đi chậm qua ổ gà thì tay lái sẽ hơi đảo, vô cua thì sẽ có một bên khó kiểm soát hơn. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do lỗi phuộc, các lỗ tiết lưu của 2 cây phuộc không đều nhau, có thể xảy ra khi quá trình sản xuất hoặc lắp ráp không đảm bảo độ chính xác cao. Trong trường hợp này, tay lái sẽ bị đảo khi đi qua các chướng ngại vật, ảnh hưởng đến tính an toàn khi điều khiển xe.
Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác có thể dẫn đến các vấn đề về phuộc trước, như sử dụng phuộc không đúng loại, thiết kế hệ thống giảm chấn không đúng cách, và điều kiện môi trường khắc nghiệt như mưa bão, đường xấu, v.v.
Tuy nhiên, để đảm bảo tính an toàn khi vận hành xe và kéo dài tuổi thọ của hệ thống giảm chấn, người lái cần thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng phuộc trước, đặc biệt là khi điều kiện đường xấu, điều kiện thời tiết khắc nghiệt hoặc khi cảm thấy có bất kỳ dấu hiệu nào của sự cố trên hệ thống giảm chấn.
Các dấu hiệu cho thấy giảm xóc xe máy bị hỏng
Tiếng kêu lạ nơi giảm xóc
Nếu bạn thấy chiếc xe máy của mình phát ra tiếng kêu “cót két” khi lăn bánh, thì đó là dấu hiệu đầu tiên cho thấy hệ thống giảm xóc có vấn đề. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc giảm xóc xe máy kêu, bao gồm ống giảm xóc bị méo, lò xo bị gỉ, cọ xát giữa ống bọc và thân xi-lanh. Đối với những chiếc xe máy nữ, phuộc nhún trước có thể đã mòn, khô dầu hoặc nặng hơn nữa là do ty thủy lực bị cong do va chạm hoặc rung chấn mạnh.
Để khắc phục vấn đề này, bạn cần phải tháo bỏ phuộc nhún và sử dụng dụng cụ chuyên dụng để nắn lại ty thủy lực. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng và tránh mua phải hàng giả, bạn nên đến các cửa hàng uy tín để thay thế linh kiện. Bởi vì nếu mua phải phụ tùng trộn lẫn, ví dụ như lò xo Thái Lan với ty thủy lực Trung Quốc, thì hệ thống giảm xóc của bạn có thể sẽ bị hỏng hơn nữa.
Tay lái bị lệch sang một bên
Khi bạn chở quá tải trên xe, có thể xảy ra tình trạng xe bị lệch một bên và tay lái mất cân bằng. Đây có thể là dấu hiệu của việc một bên lò xo bị gãy hoặc độ cứng của hai bên lò xo không đồng đều, hoặc một cán pít-tông bị cong.
Xem thêm : Cách bật/tắt chế độ tiếng kêu của xe Honda Smartkey SH
Tùy vào nguyên nhân cụ thể, bạn có thể phải thay lò xo hoặc nắn lại cán pít-tông. Việc xác định chính xác nguyên nhân và khắc phục tình trạng này có thể khá phức tạp, vì vậy bạn nên đưa xe đến gara để được kiểm tra và sửa chữa.
Hiện tượng rỉ dầu xuất hiện
Khi đang lái xe, nếu bạn nghe thấy tiếng kêu lộc cộc và có cảm giác nảy thì có thể giảm xóc trên xe của bạn đã hở phớt và chảy dầu ty thủy lực. Tình trạng này thường xảy ra ở cuối thân giảm xóc, nơi mà gỉ dầu bám ướt có thể tạo ra hiện tượng này.
Nếu bạn gặp phải tình trạng này, cần phải thay phớt và đổ đúng lượng dầu giảm xóc phù hợp. Với giảm xóc trước, việc thay phớt và dầu dễ dàng hơn vì có cấu tạo tháo rời pít-tông và xi-lanh. Tuy nhiên, khi đổ dầu giảm xóc cần phải đảm bảo đúng chủng loại và lượng dầu theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Nếu giảm xóc quá cứng sau khi đã thay dầu thì có thể lượng dầu đã vượt quá mức quy định. Trong trường hợp này, bạn cần xả bớt dầu qua ốc xả ở đáy giảm xóc để tránh gây hại cho hệ thống giảm xóc và ảnh hưởng đến sự an toàn khi lái xe.
Cách kiểm tra và bảo dưỡng giảm xóc xe máy
Nguyên nhân khiến giảm xóc rỉ dầu?
Các nguyên nhân dẫn đến tình trạng giảm xóc xe máy bị chảy dầu là vấn đề khá phổ biến, có thể kể ra như sau:
-
Phớt cao su bị mài mòn là một trong những nguyên nhân chính. Khi phớt cao su trên phần trên của vỏ phuộc bị mòn, dầu có thể chảy ra ngoài qua các vết xước trên ty phuộc, gây ra tình trạng giảm xóc bị chảy dầu.
-
Ngoài ra, khoảng cách giữa hai ty phuộc không đúng cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Khi khoảng cách giữa hai ty phuộc quá lớn, sẽ tạo ra khe hở lớn và dẫn đến chảy dầu. Nếu chất lượng ty phuộc hoặc dầu không tốt, quá trình vận hành có thể gây ra xước ty phuộc và khiến dầu chảy ra ngoài.
-
Ngoài những nguyên nhân trên, xe bị đổ ngã cũng có thể là một nguyên nhân dẫn đến chảy dầu giảm xóc. Để khắc phục tình trạng này, có thể thay phớt và dầu giảm xóc đúng cách hoặc xả bớt dầu nếu giảm xóc quá cứng sau khi thay dầu.
Sử dụng giảm xóc xe máy thế nào là đúng cách?
Để sử dụng giảm xóc đúng cách, bạn cần lưu ý một vài điều. Khi bạn đang chạy một mình hoặc chở người ở phía sau, bạn nên sử dụng phuộc nhún ở mức đầu tiên. Nhưng nếu bạn phải chở một người có trọng lượng vượt quá 60 kg, bạn cần phải tăng độ nén của phuộc nhún lên để đảm bảo tính bền vững của phuộc. Nếu bạn chở 2-3 người, việc này có thể gây hư hại cho hệ thống giảm xóc.
Nếu bạn muốn tháo các ốp nhựa hoặc xát-xi che bên ngoài phuộc nhún, hãy cẩn trọng vì điều này có thể gây ảnh hưởng đến lò xo nhún. Một số loại phuộc nhún đặc biệt dành cho xe thể thao mới có thể được thiết kế để lột trần, tạo ra phong cách trẻ trung. Tuy nhiên, các lò xo nhún này được bao phủ bằng lớp xi dày hợp kim đặc biệt hoặc phủ lớp nhựa để chịu được các tác động từ môi trường bên ngoài.
Để kiểm tra tính bền vững của giảm xóc, bạn có thể xem mặt cán pít-tông. Nếu mặt này sáng bóng và không có dấu hiệu bị rỉ sét, lỗ cán pít-tông trên xi-lanh không có độ rơ ngang, và không có màng dầu bám trên bề mặt cán khi kéo ra hay ấn vào, thì giảm xóc đó còn tốt. Đồng thời, độ chênh lệch giữa cảm giác khi ấn vào và khi kéo ra càng lớn thì giảm xóc càng tốt.
So sánh nhanh giảm xóc Up Side Down và giảm xóc ống lồng
Giảm xóc ống lồng: Được ưa chuộng bởi tính dễ lắp ráp, nhẹ và có thể căn chỉnh theo yêu cầu. Tuy nhiên, nếu phuộc lồng trải qua va chạm mạnh, lực nén có thể làm cong ty và dẫn đến dầu thủy lực trong ống phuộc bị chảy, gây ảnh hưởng đến hiệu suất của phuộc.
Giảm xóc Up Side Down: Hấp thụ và giảm chấn động tốt hơn so với giảm xóc ống lồng, nhẹ hơn và được sử dụng cho xe thể thao. Tuy nhiên, giá thành đắt hơn và yêu cầu bảo dưỡng kỹ càng hơn.
FAQ – Câu hỏi thường gặp
Kết luận
Giảm xóc xe máy là một phần không thể thiếu và quan trọng trên xe máy, giúp tăng tính an toàn và trải nghiệm lái xe tốt hơn. Việc kiểm tra và bảo dưỡng giảm xóc định kỳ là quan trọng để đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ của nó. Hãy luôn quan tâm và chăm sóc cho hệ thống giảm xóc của xe máy của bạn để đảm bảo an toàn trên đường.
Nguồn: Xe Máy Hiếu Thành Phát
Danh mục: Tin Tức